Przejście z żywienia zimowego na wypas pastwiskowy to dla organizmu krowy duża zmiana. Choć świeża, zielona trawa jest wartościowym źródłem składników odżywczych, to jej skład – zwłaszcza na początku sezonu – może prowadzić do zaburzeń metabolicznych, jeśli zwierzęta nie są odpowiednio przygotowane.
Zmiana dawki żywieniowej przy przejściu z żywienia zimowego na pastwiskowe to proces wymagający staranności i kontroli. Stopniowe wprowadzanie zielonki, modyfikacja składu dawki, suplementacja oraz bieżąca obserwacja stada są kluczem do sukcesu.
Dzięki temu hodowcy mogą cieszyć się zarówno zdrowym stadem, jak i ekonomicznymi korzyściami płynącymi z wypasu.
Jak wypas wpływa na zawartość tłuszczu w mleku?
Coraz mniej gospodarstw decyduje się na wypas zwierząt na wiosnę. Przy wysokich wydajnościach i dopracowanej dawce pokarmowej do perfekcji, nie ma miejsca na wprowadzenie nowego składnika w dawce jakim jest zielonka. Niska zawartość włókna zielonce, przy nieumiejętnym wprowadzeniu zielonki do dawki może wpłynąć na znaczące obniżenie tłuszczu w mleku. Mimo wysokiej zawartości białka w zielonce, obniżenie białka w mleku jest możliwe, ze względu na niedobór energii i trudniej rozkładające się białko w żwaczu.
Z drugiej strony, świeża ruń łąkowo-pastwiskowa jest bogatym źródłem białka, łatwostrawnych węglowodanów, witamin, mikro- i makroelementów oraz nienasyconych kwasów tłuszczowych, takich jak kwas linolenowy, linolowy czy CLA, które wykazują silne działanie prozdrowotne. Mleko od krów karmionych zielonką zawiera więcej witamin A i E, β-karotenu oraz białek serwatkowych, takich jak laktoferyna czy α-laktoalbumina, co czyni je bardziej wartościowym biologicznie i przydatnym w przetwórstwie.
Jak przyzwyczajać krowy do pastwiskowania?
Aby uniknąć schorzeń metabolicznych, takich jak kwasica żwacza, wzdęcia czy biegunki, krowy powinny być stopniowo przyzwyczajane do wypasu. Początkowo wypuszczanie na pastwisko powinno trwać zaledwie 1–2 godziny dziennie, stopniowo wydłużane przez tydzień lub dwa, aż do osiągnięcia pełnego czasu wypasu. Zielonka powinna być dostępna, gdy ruń osiągnie wysokość ok. 10 cm. Młoda trawa zawiera dużo białka i mało włókna oraz energii, co może prowadzić do tężyczki pastwiskowej z powodu niedoboru magnezu oraz do obciążenia wątroby przez nadmiar amoniaku.
Zmiana dawki pokarmowej w okresie pastwiskowym
Wraz z wprowadzeniem zielonki do diety, należy zredukować ilość kiszonki oraz odpowiednio skorygować udział pasz treściwych. Nadmiar energii i białka pochodzącego z młodej trawy może wymagać zwiększenia udziału włókna w dawce, np. poprzez dodatek siana lub słomy. Kluczowe jest również monitorowanie kondycji krów i składu mleka – zbyt gwałtowne zmiany mogą objawiać się spadkiem zawartości tłuszczu w mleku.
Suplementacja podczas okresu pastwiskowego
Pastwisko, mimo że jest naturalnym źródłem wielu składników odżywczych, nie zawsze pokrywa pełnego zapotrzebowania na mikroelementy, w zależności od jakości konkretnego pastwiska. Szczególnie istotna jest suplementacja magnezem, zwłaszcza w pierwszych tygodniach wypasu, aby zapobiec tężyczce pastwiskowej. Dobrym rozwiązaniem są lizawki mineralne lub dodatki paszowe zawierające odpowiednie ilości magnezu, sodu, selenu i miedzi.
Pozytywny wpływ pastwiskowania
Prawidłowo przeprowadzona zmiana dawki pokarmowej pozwala nie tylko uniknąć problemów zdrowotnych, ale także maksymalnie wykorzystać potencjał pastwiska – zarówno pod względem produkcji mleka, jak i płodności zwierząt. Co więcej, wypas pozytywnie wpływa na dobrostan krów, ich aktywność fizyczną i ogólną kondycję. Dodatkowo, zielonka jako pasza tania i dostępna lokalnie, pozwala znacząco obniżyć koszty produkcji, które w żywieniu stanowią aż 70–80% ogólnych nakładów.
Wraz z nadejściem wiosny i pojawieniem się świeżej zielonej trawy, hodowcy bydła mlecznego i mięsnego zaczynają wypuszczać swoje stada na pastwiska. Choć naturalny wypas niesie ze sobą wiele korzyści – od poprawy zdrowia zwierząt po niższe koszty żywienia – to okres przejściowy między żywieniem zimowym, a letnim wymaga odpowiedniego przygotowania.
Kluczowym elementem tej zmiany jest odpowiednie dostosowanie dawki pokarmowej, by uniknąć problemów zdrowotnych i utrzymać wysoką wydajność.
