Wraz ze wzrostem globalnych temperatur i coraz częstszymi falami upałów, hodowcy krów mlecznych coraz częściej zmagają się z problemem stresu cieplnego. Choć temat może wydawać się mało widoczny na pierwszy rzut oka, jego wpływ na zdrowie, wydajność i odporność krów jest ogromny – i nie można go ignorować.
Kiedy temperatura jest zagrożeniem dla organizmu krowy?
Wysoka temperatura powoduje stres cieplny czyli stan fizjologicznego obciążenia organizmu, który występuje, gdy temperatura otoczenia przekracza zdolność zwierzęcia do utrzymania równowagi cieplnej. U krów mlecznych zaczyna się on już przy temperaturze około 22–25°C, a jego nasilenie zależy także od wilgotności powietrza. Do oceny ryzyka stosuje się wskaźnik THI (Temperature-Humidity Index). Gdy przekracza wartość 72, organizm krowy nie jest już w stanie efektywnie się ochładzać.
Jak krowy reagują na stres cieplny?
Reakcje fizjologiczne i zachowanie krów podczas stresu cieplnego:
- Krowy szybciej oddychają (nawet do 120 oddechów na minutę).
- Zmniejszają aktywność ruchową i unikają przebywania na słońcu.
- Drastycznie ograniczają pobieranie paszy, co przekłada się na niższą produkcję mleka.
- Często można zaobserwować, że stoją nieruchomo z wyciągniętą szyją i otwartym pyskiem – to sygnał alarmowy.
Produkcja mleka i rozród w trakcie stresu cieplego
Produkcja mleka może spaść nawet o 20–30%, a jego jakość również się pogarsza.
U krów pojawiają się zaburzenia rozrodu – rzadziej występuje ruja, obniża się skuteczność inseminacji, a ryzyko poronień rośnie.
Układ odpornościowy krów a stres cieplny
W warunkach normalnych układ odpornościowy działa sprawnie – limfocyty, makrofagi i neutrofile bronią organizmu przed patogenami. Jednak podczas stresu cieplnego dochodzi do jego zahamowania. Dlaczego?
- Uaktywnia się tzw. oś stresu (HPA), przez co wzrasta poziom kortyzolu – hormonu, który hamuje reakcje immunologiczne.
- Spada liczba i aktywność komórek odpornościowych.
- Błony śluzowe jelit stają się przepuszczalne („przeciekające jelita”), co sprzyja zakażeniom.
- Wzrasta ryzyko mastitis, zapaleń macicy, chorób metabolicznych i zakażeń bakteryjnych.
Jak zapobiegać i łagodzić skutki stresu cieplnego?
- Środowisko:
- Zapewnij cień – naturalny (drzewa) lub sztuczny (wiaty, zadaszenia).
- Zainstaluj wentylatory i systemy zraszające – obniżają temperaturę ciała.
- Zadbaj o nieograniczony dostęp do świeżej, chłodnej wody – krowa może wypić nawet 150 litrów dziennie.
- Żywienie:
- Karm w chłodniejszych porach dnia – rano i wieczorem.
- Stosuj dawki bardziej skoncentrowane energetycznie (np. z dodatkiem tłuszczów chronionych).
- Dodawaj bufory i elektrolity, by wspierać równowagę metaboliczną.
- Suplementuj witaminy i minerały: E, A, selen, cynk, miedź – kluczowe dla odporności.
- Wsparcie odporności:
- Stosuj probiotyki i prebiotyki – wspierają zdrowie jelit.
- Rozważ fitobiotyki – naturalne dodatki ziołowe wspierające odporność.
- Unikaj zabiegów weterynaryjnych w upały – dodatkowo stresują zwierzęta.
Jak chronić swoje krowy przed skutkami upałów?
Stres cieplny to poważny problem, który wpływa nie tylko na wydajność krów mlecznych, ale przede wszystkim na ich zdrowie i odporność. Hodowcy muszą podejmować aktywne działania – od poprawy warunków środowiskowych, przez zmianę strategii żywieniowej, aż po wsparcie immunologiczne. Dzięki temu możliwe jest złagodzenie skutków upałów i utrzymanie dobrostanu zwierząt nawet w trudnych warunkach pogodowych.
JOSERA radzi
Wysokie temperatury mogą poważnie obciążyć organizm krów mlecznych. Przewlekły stres cieplny osłabia ich odporność, zwiększając ryzyko wystąpienia chorób takich jak mastitis czy ochwat.
Aby ograniczyć skutki stresu cieplnego:
- Zadbaj o zwiększoną koncentrację składników odżywczych w dawce – krowy jedzą mniej w upały, dlatego dawka musi być bardziej wartościowa.
- Nie zapominaj o odpowiedniej ilości włókna, kluczowego dla prawidłowej pracy żwacza.
- Wspieraj odporność zwierząt, szczególnie w czasie wysokich temperatur – układ immunologiczny wymaga wsparcia w takich warunkach.
- Uzupełniaj niedobory składników pokarmowych szybko i skutecznie.
Rozważ wprowadzenie JOSERA DairyPilot do żywienia – ten innowacyjny dodatek: - pomaga zwiększyć lub utrzymać pobranie paszy,
- wspiera odporność organizmu,
- ogranicza skutki stanów zapalnych i stresu cieplnego,
poprawia wykorzystanie paszy strukturalnej.
Dodatkowo, aby zachować świeżość paszy w upalne dni, JOSERA Frischhaltekonzentrat skutecznie stabilizuje TMR i zapobiega jego przegrzewaniu – zagrzana pasza jest mniej chętnie pobierana przez krowy.
