Wzrost wydajności mlecznej krów w ostatnich dekadach wymusił intensyfikację żywienia, co prowadzi do zwiększonego pobrania suchej masy i zapotrzebowania na energię netto laktacji. Jednak rosnące wymagania energetyczne często przewyższają możliwości pobrania paszy, co skutkuje koniecznością stosowania diet wysokiej koncentracji energetycznej. Takie podejście może jednak prowadzić do zaburzeń fermentacji w żwaczu, w tym kwasicy żwacza u krów.
Co to jest kwasica żwacza?
Kwasica żwacza to jedno z najczęstszych zaburzeń metabolicznych u bydła mlecznego, wynikające z zachwiania równowagi kwasowo-zasadowej. Może występować w postaci klinicznej lub podklinicznej, powodując istotne straty produkcyjne i zdrowotne. Skuteczna profilaktyka oraz wczesna diagnoza są kluczowe dla utrzymania wysokiej wydajności mlecznej.
Przyczyny kwasicy u bydła
Najważniejszym czynnikiem prowadzącym do kwasicy jest nadmierne spożycie łatwo fermentujących węglowodanów przy niedoborze strukturalnego włókna. Do głównych przyczyn choroby należą:
Nagła zmiana diety – brak okresu adaptacyjnego przy wprowadzaniu pasz treściwych.
Niedobór włókna surowego – ograniczone przeżuwanie zmniejsza produkcję śliny, która buforuje pH żwacza.
Szybkie pobieranie paszy – zwłaszcza u bydła pozbawionego dostępu do pasz objętościowych.
Niewłaściwe zbilansowanie diety – zaburzony stosunek pasz treściwych do objętościowych.
Objawy i diagnostyka kwasicy u bydła mlecznego.
Pierwszymi oznakami kwasicy są:
- brak apetytu,
- ból brzucha,
- biegunka,
- odwodnienie,
- spadek kondycji.
Diagnostyka opiera się na analizie objawów, pomiarze pH treści żwacza (za pomocą sondy lub biopsji). U zdrowych krów pH żwacza wynosi 6,0-7,0, natomiast w przebiegu kwasicy spada poniżej 5,5.
Konsekwencje kwasicy dla produkcji mleka
Kwasica prowadzi do spadku wydajności mlecznej i pogorszenia składu mleka. Podkliniczna forma choroby może zmniejszyć produkcję mleka nawet o 2,7 kg dziennie. Przy cenie mleka wynoszącej 2 zł za litr, straty w 300-dniowej laktacji mogą wynieść nawet 1620 zł na krowę.
Jak zapobiegać kwasicy żwacza u krów?
Najskuteczniejszym sposobem na uniknięcie kwasicy jest odpowiednie zarządzanie żywieniem bydła. Kluczowe zasady profilaktyki obejmują:
Stopniowe zmiany w diecie – szczególnie przy zwiększaniu pasz treściwych.
- Zbilansowana dieta – minimalna zawartość włókna surowego to 17%.
- Stosowanie dodatków paszowych – np. drożdże i bufory mineralne.
- Monitoring zdrowia żwacza – regularne badania pH treści żwacza.
- Prawidłowa struktura TMR – zapobieganie selektywnemu pobieraniu paszy.
Rozwiązania Josera w profilaktyce kwasicy
W profilaktyce kwasicy kluczowe jest stosowanie odpowiednich dodatków paszowych wspierających fermentację w żwaczu. Zaleca się stosowanie preparatów zawierających drożdże DairyPilot oraz kompleks buforów Multi-Buffer PLANT. Produkty te pomagają w stabilizacji pH żwacza oraz wspierają trawienie i metabolizm.
Podsumowanie
Kwasica żwacza to poważne schorzenie metaboliczne, które może prowadzić do znacznych strat ekonomicznych w hodowli bydła. Wczesna diagnoza i skuteczna profilaktyka są kluczowe dla utrzymania zdrowia i wysokiej wydajności mlecznej. Odpowiednie zarządzanie żywieniem oraz stosowanie dodatków paszowych, takich jak DairyPilot i Multi-Buffer PLANT, pozwala minimalizować ryzyko wystąpienia choroby i poprawić efektywność produkcji mleka.
